‘Melk, de witte motor’ was het motto. Maar uit nieuw onderzoek blijkt dat melk drinkers een hogere kans hebben op osteoporose.
Als je erover nadenkt, is het best vreemd dat mensen op een volwassen leeftijd nog melk drinken. We zijn het enige ‘zoogdier’ die dat doet. En ook nog is melk van een ander soort. We hebben de enzymen renine en lactase nodig om melk af te breken en op te nemen. Maar als we ongeveer vier jaar oud zijn, dan zijn de meesten van ons niet langer in staat om lactose te verteren, omdat we de juiste spijsverteringsenzymen niet meer aanmaken. Het gevolg kan lactose-intolerantie zijn, die diarree, winderigheid en buikkrampen veroorzaakt. De hoeveelheid caseïne (het belangrijkste melkeiwit) is driehonderd keer zo hoog als in de menselijke moedermelk. Dat bevat voornamelijk lactoalbumine, een eiwit dat baby’s goed kunnen verteren. De melk van elk diersoort is speciaal ontworpen om in de behoeften van diens jongen te voorzien. Caseïne is bedoeld voor het spijsverteringskanaal van kalfjes, dat vier magen telt. In de maag van de mens gaat caseïne samenklonteren en vormt grote, harde stukken stremsel, die moeilijk te verteren zijn. Bovendien kan het eiwit van een ander diersoort in ons lichaam een allergische reactie oproepen. Sommige baby’s zijn zelfs zo gevoelig dat ze zelfs reageren op de koemelk die hun borstvoedinggevende moeder drinkt.
Wat zorgt ervoor dat melk niet meer gezien wordt als gezond? Want melk bevat immers 18 van de 22 essentiële voedingsstoffen, waaronder calcium, fosfor en vitamine D. Het moet dus wel goed zijn voor opgroeiende kinderen en vrouwen in de overgang, om hun voor botbreuken te beschermen. Er werd zelfs geadviseerd dat vrouwen in de overgang 2 liter melk op een dag moesten drinken. Met deze maatregel dachten ze dat de zorgkosten voor osteoporose met 20% zou verminderen. In 1977 werd gestart met subsidiëring van schoolmelk. Hoewel dit vooral een maatregel was om van het melkoverschot af te komen, werd de schoolmelk gepromoot als gezond. Tegen alle twijfels van deze tijd in, wordt schoolmelk nog steeds gesubsidieerd, omdat de Europese Unie de consumptie van melk wilt stimuleren. Nu blijkt uit een Zweeds onderzoek dat te veel melk tot een vroegtijdige dood kan leiden en de kans op botbreuken kan vergroten, precies het tegenovergestelde als dat er beweerd wordt.
De onderzoekers van de Uppsala Universiteit hebben de stof D-galactose onderzocht. Dit is een melksuiker. In dierproeven bleek D-galactose zelfs al in kleine hoeveelheden het verouderingsproces te versnellen, oxidatieve stress te veroorzaken, (de afgifte van schadelijke vrije radicalen) chronische ontstekingen uit te lokken, het immuunsysteem te verzwakken en de kans op neurologische aandoeningen zoals alzheimer en parkinson te vergroten. Dit verouderingsproces treedt al versnelt op bij een lange periode van 5 gram D-galactose per dag. Dit staat gelijk aan 2 glazen melk per dag.
Voor alternatieve therapeuten en voedingsdeskundige is dit nauwelijks nieuws. Die beweren al jaren dat zuivel één van de belangrijkste voedselallergenen is. Maar de omvang van het Zweedse onderzoek en de uitkomsten daarvan, zouden iedereen wakker moeten schudden. De onderzoekers volgde twintig jaar lang de gezondheid en het voedingspatroon van ruim 61.000 vrouwen en 45.000 mannen.
Melk deed niet wat het beloofde te doen, want de melkdrinkers hadden zelfs vaker botbreuken dan de niet melkdrinkers, met name heupfracturen. Dit Zweedse onderzoek is niet het enige onderzoek. Zo’n 40 jaar geleden wezen onderzoekers ons hier al op. Een studie ontdekte destijds dat mensen in de Verenigde Staten en Scandinavië meer zuivelproducten consumeren dan ergens anders, maar dat osteoporose vaker voorkomt.
Het probleem is dat het vermogen van ons lichaam om calcium op te nemen en te gebruiken afhankelijk is van fosfor. De optimale calcium-fosfor-verhouding is 2:1. Dit zorgt voor minder botverlies en sterkere botten. Voedingsmiddelen met de juiste calcium-fosforverhouding zijn fruit en groenten.
Osteoporose is trouwens niet de enige botafwijking die door melk wordt veroorzaakt. Melk kan ook de ziekte van Bechterew uitlokken of verergeren. De ziekte treft de wervelkolom die stijf en pijnlijk wordt. De reguliere geneeskunde is onzeker over de oorzaak, maar denkt vooral aan erfelijke factoren. Toch heeft onderzoek ook zuivel als mogelijke boosdoener aangewezen. De onderzoekers adviseerden patiënten met de ziekte van Bechterew om alle zuivelproducten te laten staan, niet alleen melk, maar ook kaas, yogurt, ijs en boter. Na 6 weken meldde de helft van de patiënten verbetering, zoals minder pijn en ochtendstijfheid, minder last van gewrichten en rug, en minder behoefte aan ontstekingsremmende pijnstillers. (NSAID’s)
In 1960 was de gemiddelde melkproductie van een Nederlandse koe 4200 liter per jaar. In 2010 was dat dankzij antibiotica en andere medicijnen 8000 liter. Wat wij vervolgens ook weer binnen krijgen.
Melk blokkeert de opname van ijzer uit andere bronnen.
En wist je dat kalfjes die gepasteuriseerde melk krijgen, binnen twee maanden dood zijn. Terwijl wij pakken gepasteuriseerde melk kopen, op advies voor sterke botten. Een gemiddeld portie sardientjes, jonge haring of tofoe bevat elk meer dan drie keer zoveel calcium als melk.
Probeer melk te matigen. Het hoeft niet helemaal weg uit je voeding, maar kies dan altijd voor volle melk, volle yoghurt of volle kwark. En ik kan alleen maar adviseren: Eet en drink het met mate.
